Paluch koślawy (skrzywiony duży palec u nogi) dotyka nawet 25 % dorosłej populacji i ponad jedną trzecią osób starszych. W ramach naszej Akademii Barefoot skupimy się bliżej na jego przyczynach, objawach i możliwościach leczenia.
Treść artykułu
Co to jest paluch koślawy?
Paluch koślawy, haluks, to deformacja stopy, w której duży palec odchyla się od swojej naturalnej osi do wewnątrz w kierunku pozostałych palców. W miejscu stawu (głowa pierwszej kości śródstopia) często pojawia się charakterystyczne wybrzuszenie wystające ze stopy i powodujące ból.
Objawy haluksa
Haluksy łatwo rozpoznać, patrząc na stopę od góry. Palec u nogi nie leży w prostej linii z kością śródstopia, ale załamuje się pod kątem w kierunku pozostałych palców. Fizjoterapeuci wyróżniają cztery stopnie odchylenia:
- I. etap – małe odchylenie, pierwsze oznaki stanu zapalnego (zaczerwienienie, obrzęk, ból)
- II. etap - większe odchylenie palucha od osi (koślawość)
- III. etap - odchylenie głowy kości śródstopia, skrócenie zewnętrznych i wydłużenie wewnętrznych struktur stawowych
- IV. etap - paluch zachodzi na drugi lub trzeci palec, tkanki miękkie znacznie się skracają
Im wyższy stopień deformacji osiąga stopa, tym bardziej prawdopodobne jest, że objawom towarzyszy ból. Jednocześnie zmniejsza się zakres ruchu palucha i zmienia się sposób chodzenia.
Dlaczego haluksy przeszkadzają?
Paluch koślawy to nie tylko defekt estetyczny, ale niesie ze sobą także inne powikłania. Aktywne używanie dużego palca podczas chodzenia jest kluczem do prawidłowego przebiegu kroku. Jeśli duży palec u nogi jest skrzywiony, stopa nie jest w stanie się na nim odpowiednio podeprzeć ani nim odbić, zmienia się wzorzec ruchu. Nienaturalny ruch powoduje przeciążenie stawów, więzadeł i mięśni, co stopniowo prowadzi do bólów i deformacji ciała.
Jeśli pozwolisz, aby paluch w dalszym ciągu odchylał się od osi, nie rozwiązując problemu, może to doprowadzić do konieczności operacji. Poprzedzają ją jednak bóle stóp, kolan, bioder, pleców i innych części narządu ruchu, którym można zapobiec wczesną profilaktyką. Dlatego zwróć uwagę na najmniejszy dyskomfort towarzyszący noszeniu zwykłych butów.
Jak powstaje haluks?
Paluch koślawy jest spowodowany przyczynami wewnętrznymi (genetyka, kości śródstopia różnej długości, hipermobilność) i zewnętrznymi (nieodpowiednie buty, otyłość, długotrwałe obciążenie, urazy). Znacznie częściej pojawia się u kobiet, co jest spowodowane noszeniem butów na wysokim obcasie, a nawet ciążą (kiedy rozluźniają się więzadła w ciele), natomiast mężczyznom szkodzą eleganckie buty z wąskim noskiem.
Zapobieganie haluksom
Do najczęściej zalecanych sposobów zapobiegania paluchowi koślawemu należą:
- Noszenie odpowiedniego obuwia
- Ćwiczenia
- Joga palców
- Chodzenie boso
- Stymulacja podeszew stóp
- Masaż
- Używanie korektorów
- Kinesiotaping
- Wkładki ortopedyczne
- Redukcja masy ciała
Metody te pomagają skorygować haluks w początkowej fazie, w bardziej zaawansowanym stopniu służą raczej łagodzeniu bólu niż całkowitemu wyleczeniu palucha koślawego.
Jakie buty na haluksy?
"Dobry but ma wystarczająco szeroki nosek, aby wszystkie palce mogły w nim odpocząć. Powinien posiadać także elastyczną podeszwę, która pozwoli stopie dostosować się do terenu. Krótko mówiąc, wygodny but nie powoduje ucisku w żadnym miejscu podczas chodzenia” – radzi fizjoterapeutka Daniela Gregová. „Moim zdaniem, jeśli często spacerujesz na świeżym powietrzu (i masz wystarczająco mocne więzadła), buty barefoot będą dla Ciebie odpowiednie. Jeśli jednak cierpisz na nadruchliwość, przez większość czasu chodzisz po mieście i odczuwasz ból w stopie lub palcu, w takim przypadku polecam inne rozwiązanie” – dodaje.
Leczenie palucha koślawego
Leczenie zachowawcze haluksa obejmuje:
- Szczegółowe badanie lekarskie i identyfikacja czynników wywołujących haluksy
- Program zalecanych zabiegów (może obejmować fale uderzeniowe, laser, kinesiotaping)
- Lekcje prawidłowego ćwiczenia i rozciągania
- Przestrzeganie powyższych zasad zapobiegania
Bardziej zaawansowane etapy należy omówić z ortopedą i, jeśli to konieczne, przystąpić do rozwiązania operacyjnego. Zwykle polega to na przecięciu kości i umocowaniu jej w prawidłowej pozycji za pomocą śrub. Rekonwalescencja po operacji trwa około 6 do 8 tygodni, kiedy pacjenci chodzą o kulach, aby odciążyć kończynę. Na tym etapie ważna jest również fizjoterapia, która ma przywrócić wymaganą funkcję stopy, jednak u niektórych pacjentów może utrzymywać się sztywność lub ograniczona ruchomość stawów.
Ćwiczenia na paluch koślawy
Nasz dostawca skarpetek korekcyjnych Pro-nožky dzieli się wskazówkami dotyczącymi ćwiczeń stóp:
- Rozluźnienie palucha: Usiądź, chwyć paluch i poruszaj lub naciskaj go w różnych kierunkach przez 5-10 minut.
- Rozluźnienie śródstopia i palców: Chwyć jedną ręką za piętę, a drugą za podbicie i odpychaj stopę od siebie. Następnie każdy palec osobno przykurcz i zagnij w dół. Możesz także użyć piłeczki do masażu.
- Odsuwanie palucha od pozostałych palców: Po wcześniejszym rozluźnieniu i rozciągnięciu usiądź na krześle ze stopą na podłodze i odsuń paluch od pozostałych palców. Jeśli to konieczne, ustaw paluch ręką we właściwej pozycji. Jeśli możesz, spróbuj to samo robić na stojąco przez co najmniej 5 minut dziennie.
- Aktywacja luku poprzecznego: Oprzyj stopę w trzech punktach (staw dużego palca, małego palca i pięty) i spróbuj zwęzić stopę w miejscu łuku poprzecznego (wygnij śródstopie pod palcami, odklej je od podłoża ) przy jednoczesnym zachowaniu wsparcia o mały i duży palecu nogi. Uważaj, żeby nie wykręcać kolan. Ćwicz przynajmniej 5 minut dziennie.
- Rozciąganie palców u nóg: Zaczep gumkę (albo gumową bransoletkę) o duże palcach obu stóp i rozsuń stopy, aby odciągnąć duże palce od pozostałych palców. Utrzymuj pozycję delikatnego rozciągania przez co najmniej 30 sekund.
- Aktywne odbicie podczas chodzenia: Podczas chodzenia skup się na aktywnym angażowaniu palucha w odbicie. Ćwicz boso, aż ruch stanie się automatyczny.
- Chodzenie boso: Chodź boso po różnych powierzchniach i w różnych temperaturach, aby ogólnie wzmocnić stopy.
